Działania dla uczniów

Dla każdej szkoły zaplanowano odpowiednią ścieżkę udziału w projekcie odpowiadającą na specyficzne potrzeby ucznia.

Koła Naukowe Młodych

W każdej ze szkół powstanie Koło Naukowe Młodych z trzema sekcjami problemowymi: 1) naukowo-techniczna (ze szczególnym uwzględnieniem łączenia elementów matematyki, fizyki i biologii), 2) informatyczna i 3) przedsiębiorczości. Każda z sekcji będzie miała swojego opiekuna – nauczyciela przedmiotu powiązanego tematycznie z sekcją. Koła Naukowe Młodych tworzyć będą zespoły uczniów pracujących metodą projektową nad ciekawymi zagadnieniami naukowo-technicznymi. Wybrane tematy będą łączyły obszarowo matematykę, fizykę i biologię z elementami wykorzystania nowoczesnych technologii informacyjnych. Każda z Filii zostanie wyposażona w nowoczesne materiały do prowadzenia eksperymentów, badań i realizacji projektów o charakterze naukowym.
Przykładowy projekt realizowany w ramach Koła naukowo-technicznego: „Lot przez fizykę” - budowanie i pokazy pojazdów latających. Uczniowie opracują plany konstrukcyjne z wizualizacją w odpowiednim programie informatycznym (przy pomocy nauczyciela prowadzącego, na podstawie materiałów opracowanych przez konsultantów z UŚ), a następnie zbudują: balon na gorące powietrze, rakiety na wodę, na powietrze, na paliwo chemiczne, latawce, samoloty z napędem gumowym. Dokonają analizy stopnia „ekologiczności” każdego z pojazdów oraz możliwych sposobów ich wykorzystania (np. w pomiarach meteorologicznych, do celów rekreacji, jako zabawki itp.). Sekcja przedsiębiorczości odpowiedzialna będzie za kosztorys zadania, dokonanie analizy ekonomicznej kosztów produkcji i użytkowania każdego z pojazdów, możliwości ich wykorzystania w gospodarce itp.
Zajęcia realizowane w ramach Kół Naukowych Młodych będą odbywały się w szkole, w wymiarze około 12 godzin miesięcznie.

Festiwale Nauki

Święto nauki organizowane przez Koła Naukowe Młodych w formie pikniku dla całej społeczności szkolnej i zaproszonych przez młodzież gości z otoczenia szkoły (rodzina, sąsiedzi, przedstawiciele zaprzyjaźnionych instytucji itd.). Zaplecze organizacyjne (uzyskanie zgody dyrekcji, wybór terminu, opracowanie zaproszeń i plakatów oraz materiałów) stanowić będą członkowie Koła w danej szkole przy wsparciu nauczycieli i przedstawiciela Uniwersytetu Śląskiego. Z budżetu projektu zapewnione zostaną materiały i środki niezbędne do realizacji imprezy (artykuły papiernicze, środki dydaktyczne, materiały) oraz symboliczny poczęstunek. Na każdym z Festiwali obecny będzie przedstawiciel Uniwersytetu Śląskiego, a jego rolą będzie wsparcie merytoryczne na etapie opracowywania programu imprezy, pełnienie roli autorytetu w trakcie festiwalu, prezentacja wspólnie z uczniami omawianych zagadnień.
Przykład: Festiwal pod hasłem „Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za zmiany klimatu”. Punktem wyjścia jest raport, w wersji multimedialnej, przygotowany w ramach działań Koła Naukowego Młodych. Piknik będzie okazją do prezentacji wyników badań nad stanem powietrza, krytycznej analizy wyników, konfrontacji ich z danymi oficjalnymi. Prowadzone będą wykłady na tematy związane z klimatem, efektem cieplarnianym, następstwami długofalowych zmian klimatu, zmian w szacie roślinnej, gatunkach zwierząt itp. Odbędzie się dyskusja na temat konsekwencji efektu cieplarnianego dla ludzi żyjących obecnie i przyszłych pokoleń oraz roli jednostki w dążeniach do ograniczenia efektu.

Szkolenie „Warsztat Aktywności Własnej”

Cykl dwudniowych szkoleń wyjazdowych (organizowanych w ośrodkach poza miejscem zamieszkania) umożliwiających nabycie umiejętności planowania ścieżki kariery (edukacyjnej, a w przyszłości zawodowej), określenie potencjału, zbudowanie Indywidualnego Planu Aktywności (określenie kolejnych etapów rozwoju, metod pełnego wykorzystania własnych zdolności, dokonania wyboru kolejnych etapów edukacji np. szkoły ponadgimnazjalnej). W trakcie zajęć prowadzonych przez doświadczonych doradców zawodowych, pedagogów i psychologów zastosowane zostaną testy i kwestionariusze służące poznaniu siebie, zbadaniu swoich możliwości i preferencji.

Wycieczki naukowe

Wycieczki organizowane będą do instytucji i firm łączących w swojej działalności naukę i jej osiągnięcia z aspektem gospodarczym i przemysłowym oraz w miejsca atrakcyjne ze względu na bogactwo świata przyrodniczego. Tematyka wycieczek będzie stanowiła kontynuację zajęć realizowanych w ramach Kół Naukowych Młodych – będzie nawiązaniem do pojawiających się problemów badawczych. W trakcie wycieczek analizowane będą powiązania między światem nauki a gospodarki, będzie to okazja do poznania nowoczesnych przyrządów i aparatur umożliwiających maksymalizację efektywności produkcji, procesów nowoczesnych technologii wytwarzania, narzędzi informatycznych wykorzystywanych w nowoczesnej gospodarce. W ramach wycieczek uczniowie odwiedzą szczególnie ciekawe muzea i instytucje powiązane z nauką i techniką. Każda z wycieczek będzie organizowana w innym województwie, co zapewni ponadregionalny charakter wyjazdów. Opiekę merytoryczną zapewnią nauczyciele akademiccy z Uniwersytetu Śląskiego.
Przykładowa wycieczka realizowana na terenie woj. śląskiego i małopolskiego: uczniowie ze Śląska będą przeciwdziałali stereotypowemu obrazowi Górnego Śląska jako terenu wyłącznie przemysłowego, silnie zanieczyszczonego.

  • 1. dzień - wycieczka po hasłem „E energia-ekologicznie czysta energia wody”: zwiedzanie elektrowni wodnej. Objaśnienie zasad budowy oraz funkcjonowania zapory (aspekt naukowo-techniczny). Analiza wpływu powstania i funkcjonowania zapory i zbiornika na ekosystemy okolicy (aspekt biologiczno-ekologiczny). Wpływ zapory na funkcjonowanie lokalnej gospodarki – kreowane miejsca pracy, firmy działające na zlecenia związane z zaporą, bilans zysków i strat (aspekt boznesowy).
  • 2. dzień – wizyta w Pracowni Matematyki i Informatyki katowickiego Pałacu Młodzieży oraz w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Śląskiego – „Osobliwości Świata Fizyki” (wykłady z pokazami eksperymentów fizycznych).
  • 3. dzień – Planetarium Śląskie oraz Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Obozy naukowe

Tygodniowe obozy naukowe są odpowiedzią na jeden z filarów edukacji „uczyć się, aby żyć wspólnie”. Koncepcja wspólnych obozów naukowych (realizowanych w regionie innym niż ten zamieszkania) zakłada umożliwienie uczniom zrealizowania projektu o charakterze naukowym w ponadregionalnym zespole. Temat projektu będzie wynikiem działań podejmowanych w ramach Ponadregionalnych Warsztatów Naukowych. Obozy odbędą się głównie w okresie wakacyjnej przerwy w nauce. Przewidziane dla wszystkich uczniów, organizowane będą tak, aby umożliwiały wspólny wyjazd reprezentantom co najmniej 3 regionów.
Przykład tematu wiodącego obozu:

  1. „Idealne miejsce do życia”.
    Uczniowie mają stworzyć wizję miasta, w którym chcieliby żyć: zarówno w sensie biologiczno-ekologicznym, jak i od strony infrastrukturalnej (typy budynków, rodzaje pojazdów itp.) i społecznej. Zadanie będzie obejmowało zaplanowanie przestrzeni, wykreowanie miejsca pracy, zadbanie o warunki życia mieszkańców (z uwzględnieniem poszanowania środowiska naturalnego), zaplecze edukacyjne i kulturalne itd., stworzenie kodeksu praw umożliwiających pokojowe i satysfakcjonujące współistnienie (szacunek dla inności). Efektem prac zespołu ma być wirtualna makieta miasta, budżet, jakim będzie dysponować, wizualizacja terenu, lista obowiązujących praw.
  2. Szukamy w Polsce najbardziej ekologicznego miasta. Po etapie wstępnym polegającym na zestawieniu informacji dostarczonych przez koła naukowe na temat miast, w których funkcjonują, typujemy kilka najbardziej proekologicznych (kryteria do ustalenia przez specjalistów np.: oczyszczalnie, segregacja śmieci, tereny zielone, zagospodarowanie przestrzenne, czystość wód itp.) odwiedzamy wytypowane miasta spędzając w nich po jednym dniu na gromadzeniu informacji. Wyłaniamy zwycięzcę i we współpracy z władzami lokalnymi robimy podsumowanie.

Wsparcie i Pomoc

Zajęcia wspierające w nadrobieniu zaległości w nauce realizowane w grupach 3-osobowych, w godzinach popołudniowych lub w weekendy. Każdy z uczniów zakwalifikowanych do udziału w „WIP” otrzyma do wykorzystania „Bon Edukacyjny VIP-a”. Dokument ten będzie umożliwiał wykorzystanie 12 godzin miesięcznie na zajęcia wyrównawcze z jednego z przedmiotów: matematyka, fizyka, biologia. Każdy uczeń samodzielnie dokona wyboru, z jakiego przedmiotu potrzebuje wsparcia. Wybór nauczycieli prowadzących zajęcia zostanie dokonany m.in. w oparciu o opinie uczniów tak, aby współpraca przynosiła maksymalne efekty. Rolą nauczyciela prowadzącego zajęcia będzie również wskazanie miejsc i sposobów szukania pomocy w sytuacji, kiedy zaległości są wyjątkowo trudne do nadrobienia samodzielnie.

Ponadregionalne Warsztaty Naukowe

Celem jest prezentacja działań i sukcesów uczniów działających w Kołach Naukowych Młodych, ranking osiągnięć, wybór ponadregionalnych kierunków działań-zespołowe podejmowanie zadań. Warsztaty realizowane będą w formie jednodniowych zjazdów w Uniwersytecie Śląskim. Zakres działań zostanie zaproponowany przez kadrę UŚ w porozumieniu z opiekunami Kół oraz z uczniami za pośrednictwem strony internetowej i biuletynu. Sesje prowadzone będą przez wykładowców akademickich przy wsparciu studentów danego wydziału.
Przykłady:
Zajęcia pod hasłem „Sami planujemy i przeprowadzamy eksperymenty” – opracowanie koncepcji eksperymentów, budowa urządzeń, przyrządów pomiarowych i obserwacyjnych w fizyce. Próbne przeprowadzenie eksperymentów, dokonanie analizy ich przydatności i możliwości wykorzystania w nauczaniu fizyki w szkole.

Konkurs z nagrodami

W ramach projektu ogłoszony zostanie konkurs, w którym będą brały udział zespoły uczniów z minimum 3 województw. Dokładny regulamin zostanie ogłoszony przez Kierownika merytorycznego projektu. Stworzenie pracy konkursowej będzie wymagało połączenia wiedzy z zakresu nauk ścisłych i informatyki. Szczególną formą nagrody, obok nagród rzeczowych, dla 30 finalistów będzie udział w profesjonalnej sesji zdjęciowej – 30 artystycznych portretów stworzy wystawę, która będzie promowała projekt oraz jego idee (wystawa prezentowana będzie w 4 miastach wojewódzkich, w tym w Uniwersytecie Śląskim). Każdy ze sportretowanych finalistów otrzyma na pamiątkę swój portret.